سیستم دودیفرانسیل چیست؟

سیستم های حرکتی در خودروها انواع مختلفی دارند. همه این سیستم ها از یک اصول کلی پیروی می کنند. به این ترتیب که قدرت موتور یا به دیفرانسیل جلو منتقل می شود یا به دیفرانسیل عقب و دست آخر هر دو دیفرانسیل. انتقال قدرت به دیفرانسیل جلو یا عقب ملزمات پیچیده ای از نظر مکانیکی و مهارت های رانندگی ندارد. اما خودروهای دو دیفرانسیل که خود انواع مختلفی در مکانیسم انتقال قدرت دارند، به مهارت های خاص در رانندگی نیازمند هستند.

اگر بخواهیم انواع سیستم های حرکتی دودیفرانسیل را نام ببریم، باید به متداول ترین های آنها یعنی AWD و 4WD اشاره کنیم. احتمالا سوال شما این است که این دو سیستم با هم چه تفاوت هایی دارند؟ در ادامه به این سوال پاسخ خواهیم داد. اما قبل از آن باید بدانید، هر دو قدرت را به هر دو محور انتقال می دهند و تنها روش این انتقال قدرت با هم متفاوت است.

برای این که بدانید وقتی قدرت موتور به دو محور یا دیفرانسیل خودرو انتقال پیدا می کند، چه تاثیری در حرکت خودرو دارد، تصور کنید چرخ های جلو خودروی شما در چاله ای گیر کرده است. اگر خودروی شما یک خودروی شهری معمولی دیفرانسیل جلو باشد، احتمالا وقتی گاز می دهید یکی از چرخ ها و یا هر دو شروع به هرزگردی می کنند. اما خودرو از چاله بیرون نمی آید.

در این حالت است که مهمترین شاخصه یک خودروی دو دیفرانسیل خودش را نشان می دهد. زیرا می تواند با انتقال قدرت به چرخ های جلو و عقب، خودرو را از چاله بیرون بیاورید. چون با استفاده از اصطکاک چرخ های عقب با سطح زمین و انتقال قدرت به محوری که در چاله قرار ندارد، انگار خودروی شما دو پای دیگر برای فرار از معرکه قرض کرده است.

سیستم انتقال قدرت WD4

این سیستم در دهه 30 میلادی برای اولین بار در پیکاپ ها و خودروهای نظامی استفاده شد. بعد ها در جنگ جهانی اول بسیاری از خودروهای نظامی همزمان با رشد علم مکانیک به این سیستم مجهز شدند. این نام در حقیقت از 4Wheel drive نشات گرفته است که می توان به فارسی آن را ((راندن با 4 چرخ محرک)) تعریف کرد. در خودروهایی که به این سیستم مجهز هستند، خودرو در حالت عادی به صورت تک دیفرانسیل حرکت می کند.

 

در خودروهایی که تا حدود دو دهه قبل در صنعت خودرو جهان به صورت 4WD تولید شدند، اغلب محور حرکتی در حالت 2 چرخ محرک یا عادی، چرخ های عقب بودند. بسیاری از شاسی بلندهای تولید شده توسط خودروسازان داخلی در سال های گذشته نیز از همین نوع هستند. این خودروها با استفاده از یک شیفتر دنده دوم در حالت دودیفرانسیل قرار می گیرند. در انواع اتوماتیک هم حالتی از گیربکس وجود دارد که باید دسته دنده را روی آن حالت قرار داد.

 

1024 x 683

سیستم انتقال قدرت AWD

این سیستم حرکتی دودیفرانسیل (All Wheel Dravi) در حقیقت بر پایه یک اصل کلی طراحی شده است. این اصل می گوید خودرویی که به این سیستم مجهز است، همیشه به صورت دو دیفرانسیل حرکت می کند. در خودروهای شاسی بلند قدیمی این سیستم طوری طراحی شده بود که خودرو در همه لحظات دو دیفرانسیل بود و تنها راننده می توانست به کمک یک شیفتر دنده از دنده های کمک سبک و سنگین برای تنظیم قدرت حرکت خودرو استفاده کند.

این سیستم با پیشرفت دانش الکترونیک در طراحی گیربکس ها تغییرات بسیاری را تجربه کرد و امروز بسیاری از خودروهای جهان از جمله بعضی از مدل های لامبورگینی به این سیستم حرکتی مجهز هستند. نکته مهم در این نوع گیربکس های اتوماتیک AWD این که توضیع گشتاور بین دو دیفرانسیل جلو و عقب به صورت هوشمند از طریق یک دیفرانسیل مرکزی انجام می شود.

در حقیقت آنالیزهای سامانه های الکترونیکی خودرو از شرایط رانندگی و وضعیت چرخ ها در نهایت موجب می شود گیربکس در همکاری با ECU خودرو تشخیص بدهد، چه میزان از قدرت و گشتاور را به دیفرانسیل جلو و چقدر به دیفرانسیل عقب منتقل شود. این نوع گیربکس ها از جمله هوشمند ترین و گران ترین نمونه ها هستند.

شاسی بلندهای واقعی

استفاده از دو دیفرانسیل در سیستم حرکتی در ابتدا در خودروهای شاسی بلند فراگیر شد. زیرا این خودروها به دلیل عبور  از مسیرهای ناهموار و آفرود نیازمند امکان ویژه ای برای انتقال قدرت به چرخ ها هستند. هنوز هم شاسی بلندهای واقعی در جهان که از شاسی مستقل استفاه می کنند، از سیستم حرکتی WD4 بهره می برند تا در زمان لازم قدرت را به هر چهار چرخ منتقل کنند. عمده سیستم های حرکتی دو دیفرانسیل در خودروها از تعاریف بالا پیروی می کنند. در ایران نیز شاسی بلند دودیفرانسیل دایون Y5 از محصولات صنایع خودروسازی  ایلیا از جمله خودروهایی است که با استفاده از سیستمWD4 می تواند برای مسیرهای آفرود یک انتخاب مناسب باشد.